Wprowadzanie przestoju i innych przerw w wykonywaniu pracy - Dodatek do Gazety Podatkowej nr 88 (1754) z dnia 2.11.2020

Przerwy w czasie pracy kierowców

Pracownicy zatrudnieni na stanowisku kierowcy mają zagwarantowane przerwy w czasie pracy. Prawo do nich wynika m.in. z art. 13 ustawy o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1412). Przyznaje ona kierowcom 15-minutową przerwę śniadaniową przysługującą w dniach, w których czas pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin. Poza nią ustawa przewiduje również prawo kierowców do przerw przeznaczonych na odpoczynek, wynoszących co najmniej:

• 30 minut, jeśli czas pracy w danej dobie nie przekracza 9 godzin,
   
• 45 minut w przypadkach wykonywania pracy w wymiarze dobowym wyższym niż 9 godzin.

Powyższe przerwy powinny być wykorzystane najpóźniej po 6 godzinach pracy i mogą być dzielone na części trwające co najmniej po 15 minut. W takim przypadku mogą one przypadać w trakcie okresu 6-godzinnego lub bezpośrednio po nim. Należy podkreślić, że 15-minutowa przerwa śniadaniowa skraca 30- lub 45-minutową przerwę na odpoczynek (art. 13 i art. 6 ust. 3 ustawy o czasie pracy kierowców).

Inne zasady korzystania z przerw w prowadzeniu pojazdu obowiązują kierowców autobusów zatrudnionych w komunikacji regularnej na trasach do 50 km. Czas przysługującej im przerwy w jeździe wynosi 30 minut, gdy kierowca prowadzi autobus od 6 do 8 godzin w ciągu dnia lub 45 minut, gdy kierowca prowadzi autobus ponad 8 godzin (art. 31b ustawy o czasie pracy kierowców).

Przerwy w prowadzeniu pojazdu

Kierowcy-pracownicy, którzy wykonują przewozy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony lub pojazdami przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób, licząc z kierującym, mają prawo do przerw w prowadzeniu pojazdu zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub Umowy AETR. Pierwszy z wymienionych aktów prawnych (rozporządzenie WE nr 561) dotyczy przewozów w całości na terytorium UE, natomiast drugi (Umowa AETR) przewozów wykonywanych przynajmniej w części poza terenem UE.

Pierwsza przerwa przysługuje najpóźniej po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny, poza przypadkami, gdy kierowca rozpoczyna od razu okres odpoczynku. Stanowi o tym art. 7 rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Należy się ona w wymiarze 45 minut i może być podzielona na odcinki - pierwszy o długości 15 minut, drugi 30 minut. Po skorzystaniu z takiej przerwy kierowca może rozpocząć kolejny okres prowadzenia pojazdu. Przerwy te nie kumulują się z przerwami w czasie pracy (art. 27 ust. 4 ustawy o czasie pracy kierowców).

Przerwy w pracy kierowców mniejszych pojazdów

W stosunku do kierowców prowadzących pojazdy wymienione w art. 29 ustawy o czasie pracy kierowców, w art. 3 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz w art. 2 ust. 2 lit. b) Umowy AETR, nie są stosowane przerwy przewidziane w art. 13 ustawy o czasie pracy kierowców (art. 22 ustawy). Pierwsze dwa przepisy nie odnoszą się do kierowców pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony oraz przeznaczonych do przewozu maksymalnie 9 osób licząc z kierowcą. Następuje to dopiero w art. 2 ust. 2 lit. a) i b) Umowy AETR. Te przepisy wymieniają pojazdy przeznaczone do przewozu:

• towarów, których dopuszczalna masa całkowita, łącznie z przyczepami lub naczepami, nie przekracza 3,5 tony,
   
• pasażerów, które ze względu na typ konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu najwyżej 9 osób łącznie z kierowcą i są do tego celu przeznaczone.

Nie oznacza to jednak, że podróżując po Polsce lub innych krajach UE kierowca małego pojazdu podlega pod całą ustawę o czasie pracy kierowców, a dopiero opuszczając terytorium Unii korzysta z wyłączenia z art. 22 ustawy o czasie pracy kierowców, wykonując przewóz na obszarze, na którym zastosowanie ma Umowa AETR.

Fakt, iż ustawodawca krajowy nie odwołał się w art. 22 ustawy o czasie pracy kierowców do pojazdów wymienionych w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 561/2006, nie powoduje jednak, że na terenie państw członkowskich UE do kierowców małych pojazdów stosuje się całą ustawę o czasie pracy kierowców. W kontekście tej regulacji wystarczające jest, iż pojazdy te są wymienione w art. 2 ust. 2 Umowy AETR, by nie stosować do nich regulacji wymienionych w art. 22 ustawy o czasie pracy kierowców. W praktyce oznacza to, że m.in. kierowcy pojazdów poniżej 3,5 tony nie mają prawa do przerw w czasie pracy z art. 13 ustawy o czasie pracy kierowców. Jedyna przerwa, która im przysługuje, to 15-minutowa tzw. przerwa śniadaniowa.