Czas pracy w podróży służbowej w razie wypadku

1) Podczas krajowej podróży służbowej kierowca uczestniczył w wypadku drogowym, w wyniku którego trafił do szpitala. Po przeprowadzeniu badań lekarskich został wypisany (na własne żądanie), a następnie przewieziony przez innego pracownika do domu. Jak rozliczyć jego czas pracy?

Do czasu pracy należy zaliczyć okres wykonywania powierzonego zadania.

Czas spędzony w podróży służbowej z reguły tylko w części jest wliczany do czasu pracy. Dla kierowcy jest to również okres podróżowania, bowiem w tym czasie wykonuje on czynność służbową prowadzenia pojazdu, połączoną z przewozem osób lub rzeczy albo do tego zmierzającą. Zdaniem Sądu Najwyższego czas podróżowania (przemieszczania się) do miejsca delegowania i z powrotem nie jest czasem pracy, chyba że przypada na godziny rozkładowe pracownika (por. wyrok z dnia 4 lipca 1978 r., sygn. akt I PR 45/78, PiZS 1979/10/76). Jednak rozstrzygnięcie to nie ma zastosowania do osoby wykonującej równocześnie pracę.

Uczestnictwo w wypadku w czasie podróży służbowej, skutkujące przewiezieniem pracownika do szpitala nie przerywa podróży służbowej (kończy się ona po powrocie do miejscowości, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub stałe miejsce pracy), jednak przerywa czynności pracownicze. Przerwanie realizacji powierzonego zadania służbowego i utratę możliwości ponownego jego podjęcia należy uznać za jego zakończenie, nawet jeżeli nastąpiło to w trakcie dniówki roboczej. W literaturze przedmiotu prezentowane jest stanowisko, że okresy braku aktywności (np. oczekiwania na podjęcie pracy), przypadające w trakcie rozkładowej dniówki zalicza się do czasu pracy, jednakże jest to uzasadnione tylko wówczas, gdy po tym okresie pracownik wznawia powierzone czynności lub chociaż jest zdolny i gotowy do ich podjęcia.

Przykład

Pracownik zatrudniony na stanowisku kierowcy w systemie podstawowym od 8⁰⁰ do 16⁰⁰, został wysłany w podróż służbową w celu dostarczenia towaru. Z miejsca zatrudnienia wyjechał o 8³⁰, a o 11³⁰ uczestniczył w wypadku. W wyniku tego zdarzenia został przewieziony do szpitala. W placówce przebywał do 20⁰⁰, kiedy to na własne żądanie został wypisany i odebrany przez innego pracownika w celu przewiezienia do domu.

Do czasu pracy kierowcy należy zaliczyć okres od 8⁰⁰ do 8³⁰ (przepracowany na miejscu) oraz od 8³⁰ do 11³⁰ (w podróży służbowej). Natomiast brak jest podstaw do zaliczenia do czasu pracy pobytu w szpitalu oraz podróży powrotnej.

2) Czy pracownik nabył prawo do diet?

Miejscowość rozpoczęcia i zakończenia podróży służbowej określa pracodawca. To oznacza, że rozpoczyna się ona wraz z opuszczaniem wskazanej miejscowości, a kończy po powrocie do niej. Przepisy nie przewidują natomiast okoliczności przerywających podróż. Z kolei należność z tytułu diet oblicza się za czas od rozpoczęcia podróży (wyjazdu) do powrotu (przyjazdu) po wykonaniu zadania. W omawianych okolicznościach zadanie nie zostało wykonane według pierwotnych założeń. Mimo to wobec występującej przeszkody należało uznać je za zakończone. Biorąc powyższe pod uwagę właściwe jest przyjęcie, że po dotarciu do właściwej miejscowości pracownik zakończył podróż służbową. Prawo do diet - o ile nie zapewniono mu bezpłatnego całodziennego wyżywienia, która to okoliczność pozbawia tego prawa - przysługuje za cały okres pobytu w podróży.