Nadgodziny w systemie równoważnym

Pracownik pełnoetatowy jest zatrudniony w systemie równoważnym. W jednym z dni miał zaplanowaną pracę od 7⁰⁰ do 11⁰⁰, a faktycznie pracował od 7⁰⁰ do 18⁰⁰. Które godziny stanowiły pracę nadliczbową i jakie dodatki do wynagrodzenia przysługują mu z tego tytułu?

Pracą nadliczbową jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy (art. 151 § 1 K.p.).

W przypadku rekompensowania takiej pracy w formie finansowej, pracownikowi, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

100% wynagrodzenia, gdy godziny nadliczbowe przypadają: w nocy; w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy; w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony wyżej (art. 151¹ § 1 K.p.).

Dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku z przekroczenia dobowego (art. 151¹ § 2 K.p.).

Czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 K.p.). W systemie równoważnym, który przewiduje możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin, pracą nadliczbową w dniach przedłużonego dobowego wymiaru jest praca powyżej wymiaru ustalonego w rozkładzie czasu pracy w danym dniu. Przykładowo, jeżeli zgodnie z rozkładem pracownik w danym dniu miał pracować przez 12 godzin, to pracą nadliczbową z przekroczenia dobowego będzie trzynasta godzina i następne. Natomiast gdy jego rozkład w danym dniu przewidywał pracę przez 6 godzin, to pracą w nadgodzinach z przekroczeń dobowych będzie praca powyżej normy, czyli zasadniczo powyżej 8 godzin.

Ustalenia rodzaju nadgodzin dokonuje się porównując pracę faktycznie wykonaną z rozkładem czasu pracy pracownika. Gdy nadgodziny dobowe przypadają na porę dzienną w normalnym dniu pracy danego pracownika, to przysługuje za nie dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia.

Przykład

Pełnoetatowy pracownik jest zatrudniony w systemie równoważnym w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych. W zakładzie pora nocna przypada na godz. od 22⁰⁰ do 6⁰⁰. Pracownika obowiązuje 8-godzinna norma dobowa czasu pracy. We wtorek pracownik miał zaplanowaną pracę w godz. od 7⁰⁰ do 11⁰⁰, tak samo jak w poniedziałek. Jednak ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy we wtorek świadczył pracę w godz. od 7⁰⁰ do 18⁰⁰.

Pracownik we wskazanym dniu miał zgodnie z rozkładem świadczyć pracę tylko przez 4 godziny, a faktycznie pracował przez 11 godzin. Praca w tym dniu ponad normę, czyli powyżej 8 godziny, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Są to 3 godziny przypadające na czas w godz. od 15⁰⁰ do 18⁰⁰. Natomiast dodatkowo przepracowane godziny od 11⁰⁰ do 15⁰⁰ nie stanowią pracy nadliczbowej, gdyż przypadały w czasie 8-godzinnej normy dobowej.

Za wszystkie 11 godzin przepracowanych w tym dniu pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie i dodatkowo za 3 nadgodziny w porze dziennej (od godz. 15⁰⁰ do godz. 18⁰⁰) 50% dodatki do wynagrodzenia.