Gazeta Podatkowa nr 56 (2244) z dnia 14.07.2025

Rozliczanie pracy wykonywanej w porze nocnej

Organizacją pracy w firmie zajmuje się pracodawca. Ustala on rozkłady czasu pracy pracowników, które mogą też przypadać na godziny nocne. Praca w nocy, ze względu na swoją uciążliwość, jest opłacana - oprócz wynagrodzenia - dodatkowo dodatkiem za każdą godzinę takiej pracy. Dodatek za pracę w nocy wynosi zasadniczo 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Pora nocna i pracujący w nocy

Pora nocna obejmuje 8 godzin pomiędzy godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰. Konkretne ramy czasowe jej obowiązywania w firmie wyznacza pracodawca.

Pracownikiem pracującym w nocy jest osoba, której rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. Przy czym czas pracy pracownika pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje on prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Wykaz tych prac określa pracodawca w porozumieniu z organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działa organizacja związkowa - z przedstawicielami pracowników wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W takim przypadku dodatkowo konieczne jest zasięgnięcie przez pracodawcę opinii lekarza sprawującego nad pracownikami profilaktyczną opiekę zdrowotną oraz uwzględnienie konieczności zapewnienia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.

Wskazane ograniczenie do 8 godzin pracy w nocy, zgodnie z art. 151⁷ § 5 K.p., nie dotyczy:

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,
• przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Zakaz zatrudniania w porze nocnej

Praca w nocy jest zabroniona pracownicom w ciąży oraz pracownikom młodocianym. Ograniczoną dopuszczalność zatrudnienia w porze nocnej przewidziano dla pracowników sprawujących opiekę nad dzieckiem do lat 8 - zarówno własnym, jak i przysposobionym. Takie osoby można zatrudnić w porze nocnej wyłącznie za ich zgodą (art. 178 i art. 203 K.p.).

Zakaz pracy w nocy obejmuje też zasadniczo wszystkich pracowników niepełnosprawnych. Jednakże na mocy art. 16 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2025 r. poz. 913) mogą oni wykonywać pracę w nocy, jeżeli:

• są zatrudnieni przy pilnowaniu oraz
• na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub - w razie jego braku - lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Praca w nadgodzinach w nocy

Pracownikowi, który pracował w nocy w godzinach nadliczbowych, przysługuje za tę pracę rekompensata za nadgodziny oraz za pracę w porze nocnej. Oznacza to, że pracodawca jest obowiązany wypłacić za nadgodziny dodatki do wynagrodzenia lub udzielić czasu wolnego, a także wypłacić dodatki za pracę w nocy. Dodatki za pracę w nocy przysługują niezależnie od rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. W takim przypadku istnieją dwie podstawy prawne do rekompensaty pracy w nadgodzinach w porze nocnej.

Obliczanie dodatku za pracę w nocy

Dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje wszystkim pracownikom, bez względu na to, czy pracę w porze nocnej wykonują stale czy sporadycznie. Jak stanowi art. 151⁸ § 1 K.p., pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w nocy w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek za pracę w porze nocnej w wysokości wynikającej z Kodeksu pracy oblicza się na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku (w 2025 r. wynosi ono 4.666 zł). W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy wspomniany dodatek może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Sposób obliczenia dodatku za 1 godzinę pracy w porze nocnej określono w § 4b rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia... (Dz. U. z 2017 r. poz. 927). W tym celu minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w danym roku należy podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Główny Inspektorat Pracy w piśmie z dnia 23 stycznia 2008 r. wyjaśnił, że przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu należy rozumieć obowiązujący wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 130 K.p. Oznacza to, że dzielnikiem do ustalenia dodatku za pracę w nocy jest nominalny czas pracy ustalony odrębnie dla każdego miesiąca, a nie rozkładowy czas pracy danego pracownika obowiązujący go w miesiącu, w którym przypadała praca w nocy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277)