Dwukrotna praca w tej samej dobie w systemie równoważnym

W jednym z działów naszego zakładu praca zorganizowana jest w systemie równoważnym. Dniówki robocze trwają na ogół po 10 godzin. Kilka razy zdarzyło się, że pracownicy musieli podjąć pracę w tej samej dobie pracowniczej. Czy powoduje to wystąpienie nadgodzin, jeżeli nie przekroczyli przedłużonego wymiaru dobowego?

Jeżeli pracownik mimo ponownego podjęcia pracy w tej samej dobie pracowniczej nie przekroczył normy dobowej lub przedłużonego wymiaru dobowego, to nie świadczył pracy w nadgodzinach. Pracą w godzinach nadliczbowych jest bowiem praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy (art. 151 § 1 K.p.).

Wystąpienie nadgodzin wiąże się ściśle z pojęciem doby pracowniczej. W rozumieniu Kodeksu pracy stanowią ją 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 128 § 3 pkt 1 K.p.). Jeżeli przykładowo jednego dnia pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z harmonogramem o godzinie 8⁰⁰, to jego doba pracownicza trwa do godziny 8⁰⁰ następnego dnia. Harmonogram pracy tego pracownika nie powinien więc w tym dniu przewidywać rozpoczęcia pracy przed godziną 8⁰⁰. Stanowiłoby to bowiem planowanie pracy w godzinach nadliczbowych, co jest niezgodne z przepisami o czasie pracy.

Podjęcie pracy w tej samej dobie pracowniczej, po przepracowaniu pełnej dobowej normy czasu pracy lub przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy, skutkuje nadgodzinami. Nie dojdzie więc do ich wystąpienia, jeżeli praca w tej samej dobie pracowniczej nie przekroczy normy dobowej lub zaplanowanego na ten dzień przedłużonego wymiaru dobowego (patrz przykład).

Należy dodać, że pracownicy mają prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdej dobie pracowniczej (art. 132 § 1 K.p.).

W przypadku stosowania systemu równoważnego, który zakłada pracę w przedłużonym wymiarze dobowym, pracownik ma prawo do odpoczynku dobowego po zakończeniu przedłużonej dniówki roboczej. Wymiar odpoczynku musi odpowiadać co najmniej liczbie przepracowanych godzin.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony w równoważnym czasie pracy, a przedłużony wymiar dobowy wynosi 10 godzin. Zgodnie ze swoim harmonogramem świadczy on pracę od godz. 6⁰⁰ do 16⁰⁰. W dniu 12 grudnia 2012 r. praca była wykonywana od godziny 6⁰⁰ do godziny 14⁰⁰ (zamiast do 16⁰⁰), a następnego dnia od godziny 5⁰⁰ do godziny 13⁰⁰.

Pomimo że 13 grudnia 2012 r. pracownik rozpoczął pracę w poprzedniej dobie pracowniczej (trwającej do godz. 6⁰⁰), to nie przekroczył przedłużonego wymiaru dobowego, wynoszącego 10 godzin. Zatem nie wykonywał on pracy w godzinach nadliczbowych.