Liczba przepracowanych godzin nocnych

Pracownik jest zatrudniony w systemie równoważnym, dopuszczającym przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin. Nocne zmiany trwają od 19⁰⁰ do 7⁰⁰. Ile godzin pracy w nocy przypada w czasie tej nocnej zmiany: 10 czy 8? (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 751545)

Ramy czasowe obowiązywania pory nocnej w zakładzie pracy wyznaczają przepisy Kodeksu pracy. Jednakże szczegółowe ustalenia w tej kwestii znajdują się w gestii pracodawcy. Jest on bowiem organizatorem procesu pracy w zakładzie i do jego kompetencji należy wskazanie dokładnych godzin obowiązywania pory nocnej.

Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰.

Zakres pory nocnej wskazanej przez ustawodawcę obejmuje 10 godzin pomiędzy 21⁰⁰ a 7⁰⁰. Natomiast obowiązkiem pracodawcy jest ustalenie 8 godzin pory nocnej w danym zakładzie. Może ona przykładowo przypadać na godziny od 22⁰⁰ do 6⁰⁰, albo od 23⁰⁰ do 7⁰⁰. Pracodawca ma dowolność w tym zakresie pod warunkiem "zmieszczenia" wyznaczonych przez niego godzin w ustawowym przedziale czasowym. W razie niewyznaczenia w zakładzie 8 godzin trwania pory nocnej, wszystkie 10 godzin przypadających od 21⁰⁰ do 7⁰⁰ traktowane są jako godziny nocne. Konsekwencją tego jest konieczność zapłaty dodatku nocnego za te 10 godzin, o ile w tym czasie pracownik wykonywał pracę.

W zakładach zatrudniających co najmniej 20 pracowników, w których organizację i porządek w procesie pracy określono w regulaminie pracy, także porę nocną należy wskazać w tym akcie prawa zakładowego. Takiego obowiązku nie mają pracodawcy o stanie zatrudnienia poniżej 20 pracowników. "Mali" pracodawcy, o ile nie są objęci układem zbiorowym pracy, porę nocną wyznaczają w informacji o warunkach zatrudnienia (art. 29 § 3 Kodeksu pracy, Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Powinnością pracodawcy jest sporządzenie wymienionej informacji w formie pisemnej i przekazanie jej pracownikom nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę. Dotyczy to wszystkich pracodawców, jednakże tylko pracodawcy niemający obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy przekazują pracownikom informację w wersji rozszerzonej.

W omawianej sytuacji, jeżeli pracodawca nie wyznaczył w zakładzie 8-godzinnej pory nocnej pomiędzy godzinami 21⁰⁰ a 7⁰⁰, to pracownikom pracującym na nocnej zmianie ma obowiązek wypłacać dodatki nocne za wszystkie 10 godzin przypadających w tym przedziale czasowym. Natomiast jeżeli 8-godzinna zakładowa pora nocna została ustalona, wymienione dodatki przysługują tylko za godziny przepracowane w jej granicach.