Kompensata godzin nadliczbowych w kolejnym okresie rozliczeniowym

Czy można, na wniosek pracownika, skompensować wypracowane godziny nadliczbowe w następnym okresie rozliczeniowym?

Tak, jest to dopuszczalne, ale tylko w formie czasu wolnego.

W myśl art. 151¹ K.p. za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje normalne wynagrodzenie i dodatek. Z wypłaty dodatku zwalnia udzielenie pracownikowi w zamian czasu wolnego. Może to nastąpić:

na pisemny wniosek pracownika - w tym samym wymiarze, co liczba przepracowanych nadgodzin,
bez wniosku pracownika - najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym, z zastrzeżeniem, iż nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy (art. 151² K.p.).

Jak wynika z powyższego udzielenie czasu wolnego z inicjatywy pracodawcy zostało ograniczone czasowo. Jeśli wnioskodawcą jest pracownik, udzielenie czasu wolnego może nastąpić także po zakończeniu bieżącego, a nawet kolejnego, czy kolejnych okresów rozliczeniowych. Jednakże pracodawca, aby uniknąć konieczności wypłaty dodatku powinien przed terminem wypłaty wynagrodzenia za miesiąc, w którym stwierdzono nadgodziny, uzyskać wniosek pracownika w tej sprawie lub samodzielnie wskazać termin odbioru nadgodzin "w naturze". W innym przypadku jest zobowiązany wypłacić dodatki. Tak wyjaśnił Główny Inspektorat Pracy w piśmie z dnia 21 kwietnia 2009 r. (znak: GPP-306-4560-32/09/PE/RP). Stwierdził w nim, że pracodawca może zostać zwolniony z obowiązku finansowej rekompensaty przekroczeń (wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych) jedynie wtedy, gdy stosowne decyzje w sprawie udzielenia czasu wolnego zapadną przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę przypadającym bezpośrednio po stwierdzeniu godzin nadliczbowych.

Ważne: Od wypłaty dodatków (ewentualnie udzielenia czasu wolnego) należy odróżnić normalne wynagrodzenie za każdą godzinę dodatkowej pracy, które powinno zostać wypłacone razem z bieżącym wynagrodzeniem za pracę rozkładową.

Powyższe wynika z art. 80 i art. 85 § 1 K.p. Stosownie do powołanych przepisów za pracę wykonaną przysługuje wynagrodzenie wypłacane co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Wypłata następuje z dołu, niezwłocznie po ustaleniu pełnej wysokości wynagrodzenia, przy czym jeżeli jest regulowana w cyklach miesięcznych, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

Przykład

Pracownik objęty jest dwunastomiesięcznym okresem rozliczeniowym pokrywającym się z rokiem kalendarzowym. W październiku 2014 r. przepracował 20 godzin nadliczbowych z przekroczenia dobowego w normalnych dniach roboczych. Pod koniec tego miesiąca złożył pracodawcy wniosek o udzielenie w zamian za te godziny czasu wolnego w styczniu przyszłego roku, na co uzyskał zgodę.

W tej sytuacji w dacie wypłaty wynagrodzenia za październik 2014 r. pracownik otrzymał, obok wynagrodzenia za pracę rozkładową, normalne wynagrodzenie (bez dodatków) za 20 godzin nadliczbowych.

Gdyby pracodawca odrzucił wniosek pracownika, to musiałby:

udzielić pracownikowi czasu wolnego w wymiarze 30 godzin (1,5 x 20 godz.) w terminie wskazanym przed wypłatą wynagrodzenia za październik br., nie późniejszym niż do końca bieżącego roku; pracownik zachowałby wówczas prawo do pełnego wynagrodzenia pomimo korzystania z czasu wolnego, albo
razem z wynagrodzeniem za październik 2014 r. wypłacić pracownikowi 20 dodatków.