Rekompensata za nadgodziny w wolną sobotę

Sobota w naszym przedsiębiorstwie jest wolna od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Pracownik przepracował w taką sobotę 13 godzin. Czy pracodawca oddając mu dzień wolny za pracę w ten dzień, powinien mu go udzielić w proporcji 1:1 czy 1,5:1?

Za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy pracownikowi przysługuje inny dzień wolny od pracy, udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z pracownikiem (art. 151³ K.p.). Przepisy Kodeksu pracy nie dopuszczają innej możliwości rekompensaty za pracę w takim dniu. Należy jednak podkreślić, że inny dzień wolny wyrównuje pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy tylko w granicach normy dobowej obowiązującej pracownika. Udzielenie dnia wolnego dotyczy więc pracy normatywnej, przy czym pracownikowi przysługuje cały dzień wolny, niezależnie od tego, czy w wolną sobotę pracował przez 8 godzin, czy krócej.

Natomiast gdy pracownik przepracuje większą liczbę godzin niż wynosi jego norma dobowa (odpowiadająca zasadniczo 8 godzinom), to za czas przepracowany w ramach normy należy udzielić innego dnia wolnego, a pozostałe godziny zrekompensować na zasadach dotyczących nadgodzin z przekroczenia dobowego. Za takie nadgodziny pracodawca może:

udzielić czasu (nie dnia) wolnego w proporcji 1:1, jeżeli to pracownik zawnioskował o czas wolny, albo 1,5:1 (jeżeli o udzieleniu czasu wolnego zdecydował jednostronnie pracodawca),
wypłacić dodatek za każdą godzinę pracy nadliczbowej.

W omawianej sprawie za nadgodziny przysługuje dodatek w wysokości 50%, praca nadliczbowa miała bowiem miejsce w porze dziennej i w dniu powszednim (art. 151¹ § 1 pkt 2 K.p.).

Przykład

Pracownik zatrudniony w podstawowej organizacji czasu pracy (od poniedziałku do piątku po 8 godzin) przepracował w sobotę, która w zakładzie jest dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, 13 godzin. Za pierwsze 8 godzin pracy (tj. w granicach normy) pracodawca powinien udzielić pracownikowi innego dnia wolnego w ciągu okresu rozliczeniowego. Natomiast za 5 godzin pracy nadliczbowej z przekroczenia dobowego pracownik może otrzymać czas wolny lub dodatek do wynagrodzenia. W razie wyboru czasu wolnego jako rekompensaty za nadgodziny, decyzja w tej sprawie powinna zapaść przed wypłatą za miesiąc, w którym wystąpiły nadgodziny.