Dopuszczalność polecenia pracy w godzinach nadliczbowych w systemie weekendowym

Zatrudniamy kilku pracowników w weekendowym systemie czasu pracy. Czy możemy zlecać im pracę nadliczbową w inne dni niż określone w rozkładzie?

Praca w godzinach nadliczbowych w systemie czasu pracy, o którym mowa w pytaniu, może zostać zlecona jedynie w dni weekendowe.

System pracy weekendowej może być stosowany na pisemny wniosek pracownika. Jego istotą jest świadczenie pracy wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Jest w nim dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca (art. 144 K.p.). Składając wniosek o objęcie systemem pracy weekendowej pracownik może wskazać, w jakie dni tygodnia chciałby pracować z ograniczeniem do piątków, sobót, niedziel i świąt.

Jak wynika z art. 150 § 6 K.p. zastosowanie wskazanej organizacji czasu pracy następuje w umowie o pracę. W przypadku pracownika już zatrudnionego w innym systemie czasu pracy, taka zmiana sposobu świadczenia pracy wymaga modyfikacji umowy o pracę. Wniosek w sprawie pracy weekendowej należy przechowywać w części B akt osobowych.

Ważne: Weekendowa organizacja czasu pracy jest w praktyce stosowana wobec pracowników zatrudnionych w ramach niepełnego etatu.

Wynika to z faktu, iż dopuszczalność pracy jedynie w dni weekendowe w większości okresów rozliczeniowych uniemożliwia wypracowanie wymaganej dla pełnego etatu liczby godzin. W ramach pracy weekendowej przeciętny tygodniowy wymiar czasu pracy jest zwykle niższy niż 40 godzin. Trzy dni pracy w wymienione w art. 144 K.p. dni tygodnia (tj. w piątki, soboty, niedziele), nawet w przedłużonym do 12 godzin wymiarze dobowym, dają 36 godzin (3 dni x 12 godz.). Przeciętnie w miesiącu występuje od 12 do 14 dni weekendowych, co oznacza możliwość pracy w przedziale od 144 godzin do 168 godzin. Natomiast czas pracy w miesiącu dla zatrudnionych w pełnym wymiarze w 2015 r. waha się od 160 do 184 godzin. W tej sytuacji w umowie o pracę najlepiej określić wymiar zatrudnienia pracownika "weekendowego" na poziomie niższym od pełnego.

Wymiar czasu pracy w 2015 r. podajemy w dodatku
nr 2/2015 pt. Kodeks pracy.

Zwracamy uwagę! Pracodawca, który zatrudni w weekendowym systemie czasu pracy pracownika pełnoetatowego, będzie miał obowiązek wypłacać mu wynagrodzenie jak za pracę w pełnym wymiarze, nawet jeżeli z powodu braku niezbędnej liczby dni pracownik wypracuje mniej godzin niż wynosi wymiar czasu pracy.

Zastosowanie weekendowego systemu czasu pracy pozwala na inne niż wobec pozostałych pracowników traktowanie pracy w niedziele i święta. Przede wszystkim wobec tych pracowników dozwolona jest praca w niedziele niezależnie od rodzaju pracy (art. 151¹⁰ pkt 10 K.p.). Ponadto za tę pracę pracodawca nie ma obowiązku udzielania dni wolnych (art. 151¹¹ K.p.), ani zapewnienia co najmniej co czwartej niedzieli wolnej (art. 151¹² K.p.).

Wątpliwości związane z omawianym system organizacji pracy dotyczą dni, w które można zlecać pracę w godzinach nadliczbowych. Ponieważ przepisy art. 151 K.p. nie zawierają odpowiedniego wyłączenia, część ekspertów twierdzi, że można polecić wykonywanie pracy w innych dniach niż dni weekendowo-świąteczne.

W sprawie nadgodzin w systemie weekendowego czasu pracy stanowisko zajął Główny Inspektorat Pracy. Jak czytamy w piśmie z dnia 17 listopada 2010 r. (znak: GPP-459-4560-75-1/10/PE/RP) polecenie pracownikowi objętemu ww. systemem czasu pracy, wykonywania zadań w inne dni niż weekendowo-świąteczne jest zabronione. Nie ma zatem możliwości, aby polecać takiemu pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych w innych dniach, niż ściśle określonych przez ustawodawcę w art. 144 K.p.

Aby zapewnić pracownikom, którzy wykonują pracę w piątki, soboty, niedziele i święta po 12 godzin prawo do 11-godzinnego odpoczynku dobowego, pracodawca może w te dni zlecić tylko po 1 godzinie nadliczbowej.