Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 5 (551) z dnia 1.03.2022

Zasady ustalania harmonogramu pracy dla pracownika zatrudnionego na część etatu

Pracownik jest zatrudniony na 4/5 etatu, w podstawowym systemie czasu pracy, od poniedziałku do piątku. Na każdy przypadający w danym miesiącu dzień roboczy planujemy mu pracę na 6 godzin. Czy jest to prawidłowe? Czy bardziej właściwe byłoby, ze względu na długość tygodnia (5 dni pracujących) planowanie pracy w 4 dni tygodnia kalendarzowego po 8 godzin?

Zasadniczo żaden ze sposobów przedstawionych w pytaniu nie jest prawidłowy, gdyż może spowodować niedopracowanie albo nadpracowanie wymiaru.

Wymiar czasu pracy pracownika niepełnoetatowego stanowi część tego, jaki powinna przepracować osoba zatrudniona na cały etat, który z kolei ustala się dla każdego okresu rozliczeniowego oddzielnie, zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 130 K.p., tj. poprzez:

• pomnożenie 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
• dodanie do otrzymanej liczby godzin iloczynu 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego ("dni wystających"), przypadających od poniedziałku do piątku, dalej
• obniżenie wymiaru o 8 godzin za każde święto występujące w okresie rozliczeniowym, przypadające w innym dniu niż niedziela.

Przy nieprzekraczaniu ustawowego maksimum okres rozliczeniowy może być dowolny. Zazwyczaj stanowi miesiąc, albo jego wielokrotność, ale może też obejmować inny odcinek czasowy.

Po ustaleniu ile godzin w danym okresie rozliczeniowym powinien przepracować pracownik pełnoetatowy, można określić ich liczbę dla konkretnego pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze. Stanowi ona iloczyn ilości godzin do przepracowania przez pełnoetatowca i wymiaru etatu.

Pracodawca stosuje trzymiesięczny okres rozliczeniowy rozpoczynający się od 1 lutego.

Pierwszy tydzień bieżącego okresu mija w poniedziałek 7 lutego, a każdy kolejny w każdy następny poniedziałek (14, 21 i 28 lutego; 7, 14, 21, 28 marca; 4, 11, 18, 25 kwietnia). W sumie od 1 lutego do 25 kwietnia jest 12 tygodni, czyli 480 godzin pracy (12 tyg. x 40 godz.). Po 25 kwietnia br. do końca miesiąca pozostaje 5 dni (26 - 30 kwietnia), przy czym jedynie 4 z nich przypada na okres od poniedziałku do piątku (26 - 29 kwietnia). Te dni są tzw. dniami "wystającymi", które zwiększają pulę godzin do przepracowania w okresie rozliczeniowym o 32 godziny (4 dni x 8 godz. = 32 godz.). Następnie należy sprawdzić, czy w przyjętym okresie rozliczeniowym występuje "jakieś" święto przypadające w innym dniu niż niedziela. Takim dniem jest poniedziałek 18 kwietnia. Dzień ten zmniejsza pulę godzin do przepracowania o 8 godzin. W konsekwencji w rozpatrywanym okresie rozliczeniowym pełnoetatowy pracownik powinien przepracować 504 godziny (480 godz. + 32 godz. "wystające" - 8 godz. przypadających na dzień świąteczny inny niż niedziela), a wymiar pracownika zatrudnionego na 4/5 etatu wynosi 403 godziny i 12 minut (504 godz. x 4/5 etatu = 403,2 godz.).

Zasadniczo pracownik powinien przepracować dokładnie taką liczbę godzin, jaka wynika z jego wymiaru i tyle pracodawca powinien mu zaplanować w harmonogramie. Za niewłaściwą organizację czasu pracy to on ponosi odpowiedzialność. Jeżeli w wyniku nieprawidłowości w harmonogramie dojdzie do niedopracowania czasu pracy, zatrudniający będzie musiał wypłacić pracownikowi wynagrodzenie w wysokości należnej za pełen obowiązujący go wymiar. Z kolei w przypadku nadpracowania powstanie obowiązek zapłaty wynagrodzenia za każdą wypracowaną ponad wymiar godzinę.

Pracownik jest zatrudniony na 4/5 etatu w miesięcznym okresie rozliczeniowym. W kwietniu 2022 r. należy zaplanować 128 godzin (160 godz. x 4/5 etatu), jednak w związku z tym, że pracodawca zaplanował mu na każdy, przypadający od poniedziałku do piątku dzień roboczy po 6 godzin pracy, wypracuje on jedynie 120 godzin (20 dni roboczych x 6 godz.). Za niedopracowane 8 godzin pracownik otrzyma wynagrodzenie. Aby temu zapobiec, zatrudniający powinien uwzględnić brakujące godziny w harmonogramie.

Pracownik jest zatrudniony na 4/5 etatu w miesięcznym okresie rozliczeniowym i umówił się z pracodawcą, że w każdym tygodniu pracy będzie ją wykonywał przez 4 z 5 dni roboczych, od poniedziałku do czwartku. Zgodnie z umową w kwietniu 2022 r. będzie wykonywał pracę: 4-7, 11-14, 19-21 oraz 25-28, czyli przez 15 dni po 8 godzin. W sumie przepracuje 120 godzin (15 dni x 8 godz.), czyli o 8 godzin za mało.